Kabloda kulanılan bakır malzemeye göre direnci değişir. En kötü durumda direnci 1,65 ohm. Bir ucundan 4,5 A çekersen gerilim düşümü 14,85 V olur. Yani 12V luk başlangıç gerilimin hat sonunda 0 V olur. Hat başında 26,85V besleme sağlaman gerekir ki cihazının önünde 12V gerilim olsun. KabloKesit Hesapla. Bütün Kesitler Alüminyum İletken olarak hesaplanmaktadır. Hesaplamalarda Nokta (.) kullanınız. PetiteMaison Cilt Tonu Dengeleyici Soyulabilir Maske 120 ml. 89,00 TL. Petite Maison 5in1 Yüz Temizleme Maskesi 80 ml. 86,00 TL. Petite Maison Sebum Dengeleyici Soyulabilir Maske 120 ml. 89,00 TL. Petite Maison Nemlendirici Yüz Spreyi 100 ml. 81,00 TL. Petite Maison Misel Su 200 ml. İlk olarak A ve B Sütunlarındaki dolu hücrelerin kaç tane olduğunu bulmamız gerekmekte. Daha sonra her 20’de 1 artması için çıkan sonucu 20’ye bölmemiz gerekiyor. Son olarak da küsuratları toplamamak için tamsayı formülünü kullanmamız gerekiyor. Formülümüzün son şekli =TAMSAYI(BAĞ_DEĞ_DOLU_SAY(A:A;B:B)/20) olmalı. İdkişiliğin biyolojik bölümünü, ego psikolojik ve süperego toplumsal bölümlerini oluşturur. _İçgüdüsel Kuram: Libido ve gelişimini ele alan kurama denir. Öğrenme gerekmeden örgütlü,sürekli olarak bir amaca yönelik davranmasını sağlayan içsel güce denir. Freud’a göre ruhsal enerjinin kaynağı cinsel ve Elektrik Projelerinde Gerilim Düşümü Hesabı. Projelerimizde gerilim düşümü yaparken aydınlatma ve priz devrelerinde %1,5 değerini , motor devrelerinde %3 değerini geçmemeliyiz. X = Öz İletkenlik Katsayısı (Bakır için 56 , alüminyum için 35 alınır) U = Gerilim (3 fazlı sistemlerde fazlararası gerilim alınır) POKgf9. 1 Eski bir binada bulunuyorum. 2 daireli bina elktrik direğinden yeni değiştirilmiş 4x6 kablo ana panoya geliyor yaklaşık mesafe 15-20 metre. 3 faz elktrik 2 daireye ve merdiven ışığına ayrı ayrı dağıtılmış vaziyette. Alt katın daireisinin saatine ayrıca yine 2x6 kablo yaklaşık 7 metre mesafede toprak ayrı yerden alıyor. Sayaç ile dairenin içindeki pano mesafesi 2 metre 2x6 kablo. Güçsüz boşta ölçtüğüm zaman przilerde ve sayaçta 230v enerji mevcut. Daimi olarak kesintisiz 24 saat 5000w güç kullanıyorum ne eksik ne fazla. Daire içi tesisat nizami olarak yapıldı güç tüketimi eşit dağıtıldı. Normalde 230v olan gerilim güç yüklenince 215-220v olarak sayaçta ve prizlerde oluyor. Gerilim düşümü normal mi yoksa ana hattın kablosumu yetersiz geliyor? 4x10 ile değişmemmi lazım boşuna harcama yapmak istemiyorum tecrübelerinize dayanarak bilgi alabilirmiyim. Saygılarımla... Son düzenleme 12 Haz 2018 Elektrik tesisatlarında seçilecek kablo kesiti genellikle kullanılacak güce göre çekilecek akımın hesaplanması ile belirlenmelidir. Zaman rölesi bir diğer ifade ile zaman saati adı verilen sistem süresi belli olan bir aralıkta araya girmesi veya çıkması amaçlanan elektrik sisteminin kontrol edilmesinde kullanılmak için tasarlanmıştır. 2 sen suanda zaten 3x6 kabloya göre akım cekiyorsun bu kablonun akım tasıma kapasitesi 22 amper olarak gözukmekte bi tık ustu kablo secmelisin 4 Göndermiş olduğunuz tablo hem nyy kablo hemde trifaze için. Benim hattım monofaze binaya 3 faz geliyor ayrıca Nym kablo kullanıyorum hocam nym kablo en az 44 amper biliyorum. Kabloda ısınma yok sadece sigorta kontakları bölümünden ölçünce 55 derece çıkıyor 5 cm kablo gerisinden ölçünçe 38 derece buda 25 ampere 32 amper sigorta olduğundan sigorta ısınmasından dolayı sanırım. 5 220 +- % 10 normal rakamlardır. 6 220 +- % 10 normal rakamlardır. Yorumlar için teşekkür ederim ilginize. Bazı arkadaşlar aradaki farkın en fazla 3 volt olması gerektiğini yönetmeliklere göre yüzde olması gerekir falan yazmış bu forumda ona istinaden şüphelendim. Benim düşen gerilimi hesaplayınca yüzde 8 gibi değerler çıkıyor. Ana pano sayaç panosu ve daire içi sigorta kutusundan kabloyu ölçtüğümde 40 derece falan çıkıyor en fazla. Sadece en çok ısınan yerler 32a sigortanın kontak çıkışında kablo ısısı 55-60 derece çıkıyor. 40 amper sigorta ile değiştirmelimiyim yoksa bu sıcaklığa göre 32a sigorta ilemi devam etmeliyim. Zaten belli bi sıcaklığa çıkarsa sigorta sanırım termal olduğu için atacakmıdır. 7 Ev tesisatında kullanılan NYA kablolar linye hatları,boru içerisinde genel olarak 2,5 mm2 kesitte max. akım taşıma kapasitesi 19 amper kabul hatlara bağlanacak sigorta akımlarıda B tipi 16 amp. olarak bağlantı veya kötü temas olmadığı sürecede söylediğiniz sıcaklıklara içerisinde,özel çekilmiş asgari 4 mm2 kablolar hariç,16 amp. üstü sigorta amperajını yükseltmek,yangına davetiye çıkartmaktır. 8 Ev tesisatında kullanılan NYA kablolar linye hatları,boru içerisinde genel olarak 2,5 mm2 kesitte max. akım taşıma kapasitesi 19 amper kabul hatlara bağlanacak sigorta akımlarıda B tipi 16 amp. olarak bağlantı veya kötü temas olmadığı sürecede söylediğiniz sıcaklıklara içerisinde,özel çekilmiş asgari 4 mm2 kablolar hariç,16 amp. üstü sigorta amperajını yükseltmek,yangına davetiye çıkartmaktır. 9 Ev içinde prizler 16a aydınlatmalar 10a b sigorta ile korunuyor. Bahsettiğim 32 a sigorta daireye gelen 6 lık kabloyu koruyor. Birçok evde olması gereken ama olmayan sigorta. Kaçak akım rölesi falan bahsetmeme gerek yok. Sormuş olduğum soruya cevap verecek bilgili tecrübeli arkadaşların yorumlarını bekliyorum. 10 Bu kadar bilgi ile,6 mm2 kablonun kaç amp. taşıyacağını bulamadınızmı ? Son düzenleme 13 Haz 2018 Elektrik devrelerinde en sık karşılaşılan sorunların başında gerilim düşümü meydana gelir. Bir hattın sonu ile başı arasında bir “düşme” yani eksilme varsa gerilim düşümü meydana gelmiş demektir. Gerilim Düşümü Etkileri Nelerdir? Bir kabloda meydana gelen gerilim düşümü ile; Elektrik motorlarında torkun düşmesine neden olacağı için motorların çalışması zorlaşır. Motorlar normalden daha sıcak çalışmasına veya yanmasına sebep olabilir. Akkor flamanlı eski tip lambalarda dim etkisi neden ile ışık çıkışı azalır. Ayrıca diğer lambalarda titremelere de sebep olabilir. Devre elemanlarının tam verimle çalışmasına neden olur. Enerji iletim hatlarında enerji kayıplarına neden olur. Elektrikli ev aletleri gerilim düşümüne karşı hassas olduklarından, gerilim sabitleyici ile donatılmışlardır. Özellikle akıllı televizyonlar elektrik arızalarından çok çabuk etkilenirler. Gerilim Düşümü Neden Olur? Mantığını anlayabilmek adına ilk olarak temelini açıklayalım. Bir direncin üstünden akım akıyorsa orada gerilim oluşur. Direnç ekledikçe, oranın üzerinde yine gerilim oluşur. Gerilim düşümü de aynı temel V= IxR kanununa dayanır. En temel neden kablo ebadı ve kablo uzunluğudur. Gerilim düşümü -devreye aniden eklenen bir yük, -eklenen bir direnç, -çeşitli elektriksel eklemeler, -yüksek dirençli iletkenler gibi sebeplerle meydana gelir. İnce olan teller, kalın olan tellere göre daha dar bir kesite sahip olduğundan direnci artıran etkisi sebebiyle daha fazla gerilim düşümüne neden olabilir. Ayrıca çok uzun kablolar da gereksiz direnç oluşturacağından gerilim düşümüne sebep olur. e Gerilim düşümü V, L Hat uzunluğu m, I Akım şiddeti A, U İşletme gerilimi V, cosφ Güç katsayısı, N Güç W, X Özgül iletkenlik katsayısı m/ , S İletken kesiti mm2 Yönetmeliklere Göre İzin Verilen Gerilim Düşümü Miktarı Ne Kadardır? Elektrik İç Tesislerin Yönetmeliği’nin 57. Maddesinde izin verilen gerilim düşümleri aşağıdaki gibidir “İç tesis hatlarında sürekli en büyük işletme akımı ile işletme gerilimine göre yüzde gerilim düşümü, Yapı bağlantı kutusu ile tüketim araçları arasında - Aydınlatma ve priz devreleri için % 1,5'i - Motor devreler için % 3 'ü, geçmemelidir. Yapının yada yapı kümesinin beslenmesi için bir transformatör kullanılmışsa, bu transformatörü çıkış uçları ile yapı bağlantı kutusu arasındaki gerilim düşümü % 5'i geçmemelidir.” Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği’nin 58. Maddesinde gerilim düşümleri aşağıdaki gibidir “Gerilim düşümü indirici trafo merkezlerinin sekonderinden itibaren yüksek gerilim dağıtım şebekelerinde %7yi aşmamalıdır. Alçak gerilim tesislerinde gerilim düşümü %5i aşmamalıdır. Kendi transformatörü bulunan tesislerde, transformatörlerin AG çıkışından itibaren gerilim düşümü bakımından en kritik durumda olan tüketiciye kadar olan toplam gerilim düşümü aydınlatma tesislerinde %6,5, motor yüklerinde %8i aşmamalıdır. Ring olması halinde yüksek gerilim için yukarıdaki açıklamalar aynen geçerlidir.” Gerilim düşümü hesabı Enerji merkezlerinde DA ve AA elektrik enerjisi üretilir. Bu elektrik enerjisi tüketim merkezlerine iletken denilen devre elemanları ile taşınır. Tüketim merkezlerine iletilen elektrik enerjisi aboneler tarafından tüketilir. Örnek; fabrikalar, küçük sanayiler gibi. Aboneler bu enerjiyi; çamaşır makinesi, televizyon, iş makinesi, bilgisayar, fırın, ütü vb. gibi cihazları kullanarak enerjiyi tüketirler. Tüketicilerin kullandıkları devre elemanları verimli çalışmalıdır. Elektrik devresi elemanlarının tam verimle çalışmamasına etki eden gerilim düşümü olaydır. Bu konunun daha iyi anlaşılması için aşağıdaki devrenin incelenmesi yeterlidir. İletkenlerde Gerilim Düşümü Bir aydınlatma devresi bağlantı şeması verilmiştir. Devre enerji kaynağından 1000-1500 metre uzaklıktadır. Devrede görüldüğü gibi elektrik enerjisi iletken bir telle ile iletilmektedir. Şekilde görülen sisteme bir enerji verildiği zaman lamba flamanlarından bir akım geçer. Devredeki V1 ve V2 gerilimleri bir voltmetre ile ölçülür. Ölçüm sonucu lamba uçlarına bağlı olan V2 gerilim değerinin V1, kaynak geriliminden düşük olduğu görülür. Bu uygulamadan sonra kaynak gerilimi sabit tutulması şarttır. Sabit tutulması şartı ile devreye lambadan daha fazla akım çeken bir alıcı bağlanır. Aynı ölçümler yapılırsa ikinci uygulamada birinci uygulamaya oranla alıcı uçlarındaki gerilim daha da fazla düştüğü gözlemlenir. Gerilim Düşümü Neden Kaynaklanır? Üzerinden elektrik akımı geçen her iletken bu akıma karşı bir direnç gösterir. Her iletken telin kendine göre bir direnci vardır. İletken telden bir akım geçirildiğinde, bu direnç iletkenin iki ucu arasındaki gerilimin düşmesine neden olur. Bu nedenle elektrik üretilirken gerilim elde edilir. Gerilimin, elektrik harcanırken ölçülen gerilimden farklı olması gerilim düşümünden kaynaklanır. İletken telin üzerinde, iletkenin direnci ve iletken telden geçen akımın karesi I2. R ile orantılı olarak ısı şeklinde bir enerji kaybı oluşur. Bu enerji kayıpları enerji iletiminde istenmeyen bir durumdur. Bu sebeple hatlarda oluşan gerilim düşümü veya kayıpların en düşük değerde olmasına önem verilir. İletken telde oluşan gerilim düşümünü bulmak için kaynak gerilim değerinden alıcı üzerindeki gerilim değeri çıkarılır. Gerilim Düşümü Hesabı Nasıl Yapılır? Gerilim Düşümünde Kullanılan Formüller Düşümü Sınırları Gerilim düşümü kablo kesitine, kablo uzunluğuna ve devredeki harcanan güce göre değişir. Aydınlatma devrelerinde 220 volt için gerilim düşümü % 1,5 dır. 380 volt besleme için gerilim düşümü % 3 dür. Bu hesaplamalar sonucunda bu değerin üstünde bir değer bulunursa elektrik kablo kesitleri artırılmalıdır. Tesislerde Kabul Edilebilen Gerilim Düşümü Sınırları Gerilim düşümü hesaplarında; Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığın’ a göre iletkende işletme akım ve gerilim değerine göre bir standart belirtilmiştir. İletkende oluşabilecek gerilim düşümleri standart değerlerin altında olması zorunludur. Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği’nin 58. Maddesinde gerilim düşümleri aşağıdaki gibidir Kabloların gerilim düşümü hesaplanırken omik dirençten başka endüktif empedans da göz önüne alınmalıdır. Gerilim düşümü indirici trafo merkezlerinin sekonderinden itibaren yüksek gerilim dağıtım şebekelerinde %7yi aşmamalıdır. Ancak ring şebekeler için ayrıca arıza hallerinde ringin tek taraflı beslenmesi durumu için gerilim düşümü tahkikleri yapılmalıdır. Bu durumda gerilim düşümü %10u aşmamalıdır. Alçak gerilim tesislerinde gerilim düşümü %5i aşmamalıdır. Kendi transformatörü bulunan tesislerde, transformatörlerin AG çıkışından itibaren gerilim düşümü bakımından en kritik durumda olan tüketiciye kadar olan toplam gerilim düşümü aydınlatma tesislerinde %6,5, motor yüklerinde %8i aşmamalıdır. Ring olması halinde yüksek gerilim için yukarıdaki açıklamalar aynen geçerlidir Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliğine göre; Elektrik iç tesisat hatlarında en fazla gerilim düşümüne izin verilen max işletme akım ve gerilim değerleri aşağıda verilmiştir. En Fazla Gerilim Düşümüne İzin Verilen Maksimum İşletme Akım ve GerilimDeğerleri Sayaçtan sonraki iç tesisatta gerilim düşümü; Aydınlatma ve priz linyelerin de % 1,5 Motor tesisatı için % 3 değerini geçmemelidir. Gerilim düşümü hesaplarında yüzde gerilim düşümü yukarıda ki tabloda gösterilen oranlardan uygun olan değer alınarak yapılır. Elde edilen gerilim değeri asla yüzde gerilim değerini geçmemelidir. Hattaki Gerilim Düşümü Formülü Bağıntıda ; u Hattaki gerilim düşümü Volt, U Hattın gerilimi Volt, e Yüzde gerilim düşümünü ifade eder. Örnek 380 volt ile çalışan bir motor tesisatında hattaki gerilim düşümü kaç volt olmalıdır? % e motor devresi icin % 3 alınacaktır. Çözüm Hattaki Gerilim Düşümü 380 voltluk bir gerilim kaynağına 3 fazlı bir asenkron motor bağlanmıştır. İletken tel üzerinde en fazla voltluk bir gerilim düşümü oluşmaktadır. Motor sargılarının uçlarına ise 380 – 11,4 = 368,6 voltluk bir gerilim düşer. Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliğine göre tesisatta en fazla 11,4 voltluk bir gerilim düşümüne izin verilmektedir. Bir Fazlı Alternatif Akım Omik Devrelerinde % Gerilim Düşümü Hesabı Bir fazlı alternatif akım omik devrelerinde % gerilim düşümü hesabı pratik formül ile % e’ nin bulunması. Tek fazlı alternatif akım omik devrelerinde toplam gerilim düşümü veya ayrı ayrı gerilim düşümleri dikkate alınır. Böylece kesit hesabı yapılır. Hattaki toplam gerilim düşümüne göre kesit hesabı yapılırken akım ve güç değerleri dikkate alınır. Bilinen akım veya güç değerine göre kesit hesabı iki farklı şekilde yapılır. Bilinen Akım Şiddeti Değerine Göre Kesit Hesabı Bu formül de olan sembollerin anlamları aşağıda verilmiştir S iletkenin kesiti L Hat uzunluğu m I akım şiddeti A k iletkenlik katsayısı Bakır için 56 Alüminyum için 32 alınır. U Hat çalışma gerilimi e %gerilim düşümü Dikkat İletkenlik katsayısı hesaplamalarda bakır için 56, alüminyum için 32 alınır. Bilinen Güç Değerine Göre Kesit Hesabı S iletkenin kesiti mm² L Hat uzunluğu m N Hata bağlı alıcıların toplam gücü Watt k iletkenlik katsayısı Bakır için 56 Alüminyum için 32 alınır. U Hat çalışma gerilimi Volt e % gerilim düşümü Örnek 1 Yukarıdaki şemada bir binaya ait kolon hattı şeması verilmiştir. Hattın çalışma gerilimi 220 volttur. Bakır iletken kullanılan kolon hattında gerilim düşümünün %1,5 değerini geçmesi istenmiyor. Bu durumda kolon hattının; gerilim düşümünü ve hatta kullanılacak iletkenin kesitini hesaplayalım. Çözüm 1 Kolon hattı incelendiği zaman, çalışma gerilimi ve akım değeri birlikte verilmiş olduğu görülür. Bu devrede bilinen akım değerine göre kesit hesabı formülü kullanılacaktır. Kesit hesabının yapılması için önce; Hattın gerilim düşümü, Hattan geçen toplam akımı Hattın toplam uzunluğu hesaplanır. 1 – Hattın Gerilim Düşümü Gerilim düşümü 3,3 Voltttan fazla olmayacaktır. 2 – Hattan Geçen Toplam Akım 3- Hattın Toplam Uzunluğu Bu değerleri bulduktan sonra hattın kesiti hesabı? 2,70 mm2’ lik iletken kesit olmadığından bu iletkenin bir üst kesiti 4 mm2 seçilir. Bulunan 4 mm2’ lik yeni kesite göre gerilim düşümü ve yüzde gerilim düşümü tekrar hesaplandığında ; 4 – Yüzde Gerilim Düşümü % e değeri 1 katsayısından küçük olduğundan 6 mm2 lik iletken kesitinin kullanımında bir sorun yoktur. Hattaki gerilim düşümü 2,24 volt değeri 3,3 Volttan düşük olduğundan iletken kesiti de uygundur. Örnek 2 Çalışma gerilimi 220 volt olan bir binanın çıkış iletkeninin kesit hesabı yapıldığında Bakır iletken kullanılan hatta gerilim düşümünün %1’i geçmesi istenmemektedir. Buna göre binanın; gerilim düşümü ve hatta kullanılacak olan iletkenin kesiti kaç mm2 olmalıdır. Hesaplayalım; Çözüm 2 Hat incelendiği zaman, çalışma gerilimi ve akım değerinin birlikte verildiği görülür. Devrede kesit hesabı yapılırken yine akım formülü kullanılır. Kesit hesabı için ilk önce yine hattın gerilim düşümü, hattan geçen toplam akım ve hattın toplam uzunluğu öncelikle hesaplanmalıdır Kesit hesabını yaparken önce hattın; Gerilim düşümü Toplam akım Toplam uzunluk hesaplanır. Hattın Gerilim Düşümü Hattaki gerilim düşümü 2,2 Voltu geçmeyecektir. Hattan Geçen Toplam Akım A ve B kollarındaki akımların toplanması ile bulunur. Bulunan Değerlere Göre Hattın Kesiti L = I1 + I2 = 11 + 6 = 17 metre Bulunan değere göre hattın kesiti; 5, 51 mm2’ lik iletken kesiti olmadığından kesit olarak 6 mm2 seçilir. Bulunan 6 mm2′ lik kesite göre gerilim düşümü ve yüzde gerilim düşümü yeniden hesaplandığı zaman, Yüzde Gerilim Düşümü % e değeri 1 katsayısından küçük olduğu için 6 mm2′ lik iletken kesit kullanılır. Hattaki Gerilim Düşümü Güç Kaybı İle Gerilim Düşümü Arasındaki Bağıntı Alçak gerilim ve orta gerilim enerji dağıtım sistemlerinde alternatif akım kullanılmaktadır. Taşıma ve dağıtım sırasında, sistemdeki enerji kayıpları büyük bir sorun meydana getirmektedir. Sistemdeki hat kayıpları, iletken direnci küçültülerek, kesit büyütülerek veya hat akımı küçültülerek en küçük değere düşürülmektedir. Hattaki kesitin büyümesi iletken malzeme ve tesisatta kullanılacak olan diğer alıcılar için büyük sıkıntı oluşturur. Bu problemi ortadan kaldırmak için hat akımının değeri düşük tutulur. Enerji hatlarında oluşan kayıplar, iletken telden geçen akımın karesi ve iletkenin direnci ile doğru orantılıdır I2. R . Hatlarda meydana gelen enerji kayıpları varlığını ısı şeklinde gösterir. Özellikle büyük güçlerin küçük gerilim ile taşıma veya dağıtılmasında enerji kayıpları çok fazla olur. Alternatif akım sistemlerinde gerilimin istenilen değere yükseltilmesi ve akımın küçük değerlere indirilmesi sağlanır. Böylece olumsuz etki ortadan kaldırılmış olur. Güç kaybının gerilim düşümü ile de bir ilişkisi vardır. Hattaki güç kaybı, hattaki gerilim düşümü ile, hattan geçen akımın çarpımı ile hesaplanır. Güç kaybını hesap etmek için iki ayrı formül kullanılır. Hattan geçen akım ve hat direnci bilindiğinde Nh = I2. R , Hattaki gerilim düşümü ve hattan geçen akım bilindiğinde Nh = u . I Bu bağıntılarda kullanılan harflerin anlamları Nh Hattın güç kaybı Watt, U Hattaki toplam gerilim düşümü Volt, I Hattan geçen akım şiddeti Amper, R Hattın direnci Ohm. İletkenden geçen akım şiddetinin değerine göre, hatta meydana gelen güç kaybı değişir. İletkenden geçen akım değeri küçük ise hattaki güç kaybı düşük, büyükse kayıplar da büyük olur. Güç kayıplarını azaltmak için; İletken kesiti büyütülmeli yani iletken direnci azaltılmalı veya iletken üzerindeki gerilim düşümü azaltılmalıdır. Örnek Soru ve Çözümleri Örnek Soru Bir enerji kaynağı uzak mesafede olan 5 KW. gücündeki, elektrik motorunu çalıştırmaktadır. Motorun hattan çektiği akım 10 amper ve hattın direnci ohm olduğuna göre ; Hattaki güç kaybını Alıcıya ulaşan gücü hesaplayalım. Çözüm Nh = 5 KW = 5 000 Watt, R = 2,5 ohm, I =10 Amper Hattaki Güç Kaybı Nh = I2 x R = 102 x 2,5 = 100 x 2,5 = 250 Watt Alıcıya Ulaşan Güç Na ;Na = N – Nh = 5000 – 250 = 4 750 Watt olarak bulunur. Örnek Soru 220 volt gerilim üreten bir enerji kaynağının gücü 10 KW’ tır. Gerilim kaynağından 25 amperlik ışık tesisatı beslenmektedir. Hattaki gerilim düşümünün % değerini geçmesi istenmemektedir. Buna göre; Hattaki gerilim düşümünü, Hattaki güç kaybını, Alıcıya ulaşan güç Na Çözüm N = 10 KW = 10 000 W, U = 220 V, I = 25 A ve e = % veriliyor. Hattaki Gerilim Düşümü Hattaki Güç Kaybı Alıcıya Ulaşan GüçNa olarak hesaplanır. Kablo seçimi Elektrik enerjisini bir noktadan başka bir noktaya iletilmesi için kablolar kullanılır. Çeşitli tip ve özellikte, tek ya da çoklu damarlı iletkenin izoleli veya çıplak haldeki elektriksel bağlantı elemanıdır. Güç, kontrol ve haberleşme için kullanılmaktadır. İletken, damar, kılıf, ekran, konsantrik iletken, zırh gibi katmanlardan oluşur. Elektriksel etkilerin iletimi olumsuz etkilememesi için iletkenleri çevreleyen koruyucu katmanlar vardır. Güç kabloları iletken olarak genellikle maliyet açısından uygun olması için alüminyum ve bakır kullanılmaktadır. Kablo yapısını, karakteristiklerini ve derecelendirmelerini bilmek önemlidir. Bu kabloların tipleri belirlenirken; Hangi ortamlarda kullanılacağı, Ne gibi dış etkilere maruz kalacağı, Olası ortam koşullarına nasıl tepki vereceği gibi konular analiz edilerek bir karar verilmelidir. Kablo tipini belirledikten sonra, kullanılacak olan iletkenin kesiti belirlenmelidir. Kablo kesit hesabı ise detaylı ve dikkatli yapılmalıdır. En önemli husus güvenlik olmalıdır. Kablo herhangi bir güvenlik problemi oluşturmadan görevini devam ettirebilmelidir. Bunun için, var olan güç ve ileride sisteme eklenmesi olası güç analizleri doğru yapılmalıdır. İletkenin boyutları, iletkeni saran polimer malzemenin sınır değerlerini zorlamamalıdır. Kablonun üzerinden akacak akım, uluslararası standartların belirlediği azami direnç değerin de olmalıdır. Kablo seçimi yapılırken izolasyon güvenliği, yangına dayanım ve maliyet ana kriterlerdir. Yapı malzemeleri yönetmeliği CPR-Construction Products Regulation gereği; 2017 yılından itibaren kabloların EN 50575’e uygunluğu ve CE işaretlemesi zorunlu hale gelmiştir. Uygun olmayan kablo seçimleri can ve mal kayıplarına neden olmaktadır. Sigorta ve elektriksel güvenlik önlemlerinin istenildiği gibi çalışmasına engel olur. Buda gereksiz yere maliyetleri artırmaktadır. Kablo Kesit Tayini Nasıl Yapılır? Akım taşıma kapasitesi, Gerilim düşümü, Kısa devre akımı. Akım Taşıma Kapasitesi Kablonun, sıcaklık karşısında hiçbir özelliğini kaybetmemesi önemlidir. Güvenli bir şekilde kullanımına devam edilebileceği azami akım değeridir. Akım taşıma kapasitesi, kablo kesiti seçiminde doğrudan etkilidir. Gerilim Düşümü İletkenin kendi iç direncinden kaynaklanan kayıpları vardır. Kayıplardan dolayı, gerilimin, kaynaktan yüke ulaşıncaya kadar geçen mesafede azalmasıdır. V = I . R gereği yüksek akım veya taşıma mesafesi uzadıkça, bu kayıp artar. Yapılan ölçüm ve hesaplamalarda gerilim düşümleri yüksekse iletken kesiti artırılmalıdır. Gerilim düşümü hesabı için sayfamızı tıklayabilirsiniz. Kısa Devre Akımı Alternatif akım sistemlerinde zamana göre değişen bir parametredir. Kısa devrenin oluştuğu bölgede, kısa devre süresi boyunca akan akım miktarıdır. Motor gücüne göre kablo seçimi güvenlik, maliyet ve kayıpların azaltılması için önemli bir unsurdur. Normalden daha küçük seçildiğinde motor çalışması sırasında yanma riski olabilir. Bu durumda insan hayatı tehlikeye girebilir, üretim ve maliyet kaybına neden olabilir. Bu üç parametreyi kullanarak, üç farklı kablo kesiti elde edilebilir. Belirlenen kesit arasından en büyüğüne eş değer veya en yakın üst bir kesit seçilir. Güvenli ve ekonomik bir kablo iletken boyutu belirlenir. YVV-U,YVV-R NYY 0,6/1 kV Alçak Gerilim Kablosu NYN kablo Kablo Kesit Hesabı Nasıl Yapılır? Örneğin; Bir iletken kesit hesabı yapalım 200m uzaklıkta. Etiketinde 235 kW güç. 1kV gerilim seviyesi yazan. Maksimum %3 gerilim düşümüne izin veren bir motoru beslemek için 3 damarlı bir kablo tipi ve kesiti hesaplayalım. Verilen değerler; Güç P=235 kW Gerilim U=1kV Güç Faktörü cosφ=0,8 Uzaklık / Mesafe L=200m İzin Verilen Gerilim Düşümü %e=%3 Bu bilinen parametreler doğrultusunda, aşağıdaki güç formülü ile bir akım değeri hesaplanır; Bulunan bu akım değerine göre kabloların iletken kesitlerini; PVC izolasyonlu kablo için 50mm². XLPE izolasyonlu kablo için 35mm² olarak belirleyebiliriz. Akım cetvelinde gösterildiği gibi. 0,6/1kV NYY ve N2XY Alçak Gerilim Enerji Kablosu Akım Taşıma Kapasitesi Cetveli Belirlenen bu kablo tipinin gerilim düşümü hesabı bu tiplerinin istenen maksimum yüzde gerilim düşümü hesabına uygunluğu kontrol edilir. Sonra, seçilen kesitinin değişip değişmeyeceğine göre karar verilir. Gerilim düşümünü iki farklı izolasyon malzemesine sahip kablo için de hesaplayalım; Güç P=235kW Gerilim U=1kV Uzaklık/Mesafe L=200m İzin Verilen Gerilim Düşümü %e=%3 İletkenlik Katsayısı kCu=56 m/mm2 İletken Kesiti SPVC=50mm2, SXLPE= 35mm2 Elde edilen değerler, izin verilen gerilim düşümü %e %3 değerinden küçüktür. Bu durumda bu işlemi tekrarlamaya gerek yoktur. Ancak, maksimum gerilim düşümü baz alınarak mümkün olan asgari iletken kesitini belirlenirse; 35mm² kesit. XLPE izolasyon ile N2XY, hesaplanan 169,80A değerindeki akım için yeterli akım taşıma kapasitesine sahipken 174A; PVC izolasyon ile NYY daha düşük bir akım taşıma kapasitesine 159A sahiptir. Bu şekilde yapılan hesaplamada bir üst kesite çıkma ihtiyacı oluşmuş ve 50mm² olarak belirlenmiştir. Kablo Kullanım Alanları Günümüzde enerji ihtiyacının giderek artması sonucu yeraltı kablolarının kullanımı bir zorunluluktur. Kullanıldıkları gerilim grubuna göre izole edilirler. Kablolar toprak altında açık havada ve su altında kullanılırlar. Kablolu enerji iletimi, yerleşim bölgeleri için daha güvenlidir. Atmosferik olaylardan etkilenmezler. Döşendikleri yerlerdeki kimyasal etkilere göre seçilmelidir. Sıvı, nem ve hava şartlarına dayanacak tipte olmalıdır. Havai hat, yer altı, değişken hava sıcaklıkları, hareketli veya sabit kullanım gibi farklı uygulama alanlarında kullanılır. Kablolar güç, kontrol ve haberleşme için kullanılır. Bu alanlarda karşılaşılacak çevresel faktörlere yönelik çeşitli kablolar üretilmektedir. Elektrik Panosunda Kullanılan Kablolar Kumanda ve güç kablo kesitleri ve cinsleri, klemens tablosu ve malzeme listesinde belirtilir. Kablo Seçimi Yapılırken; Kablo kesit hesabı, DC-AC seçimi, Gerilim, Akım, Faz sayısı, Gerilim düşüm yüzdesi, İzolasyon çeşidi, İletken çeşidi, Uygulama yeri, Çalışma sıcaklığı ve mesafe değerleri belirlenir. Kabloların Sınıflandırılması Kablolar; TS Türk standartları, VDE Alman standartları, IEC İnternational Electrical Comission, BS British Standart sembollerine göre sınıflandırılmaktadır. Malzemenin Cinsine Göre Kablo Seçimi Bakır iletkenli kablolar, Alüminyum iletkenli kablolar. Yalıtkanlık Durumuna Göre Kablo Seçimi Kağıt yalıtkanlı kablolar, XLPE yalıtkanlı çapraz kablolar, PE Polietilen yalıtkanlı kablolar, PVC polivinilklorid yalıtkanlı kablolar. Kullanılış Amaçlarına Göre Kablo Seçimi Kumanda ve sinyal kabloları, Enerji kabloları, Haberleşme kabloları, Telefon kabloları. İşletme Şartlarına Göre Kablo Seçimi Normal ve hafif işletme kabloları, Ağır işletme kabloları şeklinde gruplara ayrılır. Kumanda Kablosu Seçimi Nasıl Yapılır? Kablo bina içinde mi veya bina dışında mı kullanılacak, UV ışınları Ultraviyole Ozon-Hava şartlarına karşı dayanımı ne kadar. Kablolar toprak altına mı üzerine mi döşenecek gibi soruların cevapları bilinmelidir. Kumanda kablosun da özel bir durum belirtilmemişse NYAF tipi kablolar kullanılır. Bu kablo çok damarlıdır. Rahat bir şekilde bükülebilir ve şekillendirilebilir. Genel olarak 0,75 mm² ve 1,5 mm² kesitli kablolardır. Ama kesitleri kumanda ettikleri elemanın gücüne göre değişim gösterebilir. Kullanılması gereken kesitin üzerindeki, kesitlerde de kumanda kablosu kullanılabilir. Bu şekilde kullanılan kablonun daha emniyetli çalışması sağlandığı gibi mekanik dayanımı da arttırılmış olur. Oysa bu durum artan bir maliyet getirir. Enerji kabloları Bazı panolarda 24 V, 220 V gibi farklı gerilim değeri vardır. Bu durumda DA, AA gibi farklı türde akım taşıyan kumanda kabloları aynı kanalda bulunabilir. Bu durumlardaki kablolar, farklı farklı renklerde olmalıdır. Güç Kablosu Seçimi Güç kablosu seçimi yapılırken ilk önce panonun çalışacağı yerde keşif çalışması yapılır. İletken olarak genellikle maliyet açısından uygun olması için alüminyum ve bakır kullanılmaktadır. Bu keşif sırasında iki faktör tespit edilir Panonun kumanda edeceği aktif alıcıların toplam gücü Panonun konumlandırılacağı ortamın koşulları Maksimum güç çekme durumunda alıcıların gücü belirlenir. Sonra bu güç ele alınarak gerilim düşümü hesabı yapılır. Böylece elektrik panosun da kullanılacak güç kablo kesitleri ve akım taşıma kapasiteleri belirlenir. Panonun montajının yapılacağı ortamın çevre koşulları belirlenir. Bu çalışma sırasında nem, yangın ihtimali, kimyasal tehdit gibi durumlar tespit edilir. Sonra bu çalışma şartlarına uygun özellikte imal edilmiş olan güç kablosu seçilerek projede belirtilir. Belirtilen bu konuların dışında panoyu yaptıran müşterinin özel istekleri olabilir. Örnek olarak müşteri isteğine göre güç kablolarında her faz için ayrı renkteki kablolar tercih edilebilir. Kablo seçiminde bu isteklerin de göz önünde bulundurulması önemlidir. Diğer önemli husus elektrik panolarında kesinlikle tek damarlı kablolar kullanılmaz. Kablo Seçerken Nelere Dikkat Edilmelidir? Kablo seçim kriterleri, oldukça kapsamlı ve geniş bir konudur. Mevcut şartlar, uygulama, özel durumlar kablo seçiminde önemlidir. Tesis maliyetinde kabloların en büyük payı vardır. Kablolarda kesit seçimi oldukça önem taşımaktadır. Kesit uygun olmazsa ısınma sonucu kablolar hasar görür ve tesisin enerjisiz kalmasına sebep olur. Küçük kesitte yüksek gerilim düşümleri olur ve böylece cihazlar hasar görür. Çelik zırhlı kablo Kesit büyük seçilirse tesis maliyetinin artmasına sebep olur. En uygun kesitin seçilmesi çok önemlidir. Uzun beslemeli sistemlerde gerilim düşümü en büyük sorundur. Kısa ve yüklü tesislerde ise ısınma koşulu istenmeyen durum olarak çıkar. Bu kriterler dikkate alınmadığı zaman tesiste sık sık arızalar meydana gelir. Bu durumda enerjinin sürekliğini sağlamakta güçlükler çekilir. Hatalı bir kablo seçimi; zaman kaybı, ek iş gücü kaybı ve maliyet açısından kablo fiyatı da daha pahalıya mal olmaktadır.

gerilim düşümü yüzde kaç olmalı